Giza – piramida Cheopsa.

Najsłynniejsza budowla wszystkich czasów – Horyzont Cheopsa, jak zwano ją w starożytności. Świadek dziejów cywilizacji niemal od chwili jej narodzin. Jedyny z „siedmiu cudów” starożytnego świata, który przetrwał do naszych dni prawie nie naruszony.

Monumentalny i zarazem najprostszy z możliwych kształt oraz przytłaczające rozmiary przez całe tysiąclecia wzbudzały podziw i zdumienie, stając się źródłem najdziwniejszych podań i przedmiotem najrozmaitszych dociekań. Według jednych piramida Cheopsa wraz z pozostałymi grobowcami w Giza miała być dziełem legendarnego władcy Surida, który, uprzedzony przez astrologów o mającym nastąpić potopie, postanowił wznieść te ogromne budowle dla ukrycia w nich ksiąg i materiałów zawierających całą ówczesną wiedzę. Inne wersje wiążą powstanie piramid z cywilizacją przybyłą z mitycznej Atlantydy. Średniowieczni pielgrzymi i pątnicy odwiedzający grób Chrystusa sądzili z kolei, ze grobowce faraonów były spichlerzami biblijnego Józefa.

Piramida Cheopsa (XXVII/XXVI wiek p.n.e.), ułożona z około 2 300 000 starannie ociosanych kamiennych bloków, ważących średnio po dwie i pół tony, jest największą kamienną budowlą na świecie. Jej wysokość osiąga 146,59 m, długość każdego boku wynosi 230,35 m, a ściany tego gigantycznego ostrosłupa nachylone są względem podstawy pod kątem 51 °52 minut. Długi korytarz, biegnący od wejścia, które znajduje się w ścianie północnej, rozwidla się wewnątrz na dwie odnogi. Jedna z nich prowadzi do umieszczonej w centrum piramidy tzw. głównej komory królewskiej (w istocie pozornej, z pustym sarkofagiem), druga zaś do położonej poniżej poziomu budowli rzeczywistej komory -miejsca wiecznego spoczynku faraona. Dopływ powietrza do pomieszczeń i korytarzy zapewniają kanały wentylacyjne biegnące ukośnie od ścian zewnętrznych do pozornej komory królewskiej, nad którą znajduje się jeszcze, w odpowiednich odstępach, kilka pustych pomieszczeń służących zmniejszeniu ciśnienia olbrzymiego ciężaru budowli.

Zadziwiająca w tak odległej przeszłości, oparta na precyzyjnych wyliczeniach matematycznych konstrukcja grobowca, zapewniająca mu wieczną trwałość, była prawdopodobnie dziełem architekta Chemiuna. Budowana w ciągu kilkudziesięciu lat dla władcy IV dynastii, faraona Chufu (po grecku Cheopsa), stanowiła — zwłaszcza w zestawieniu z otaczającymi ją pierwotnie świątyniami i mastabami dostojników państwowych — symbol najwyższej potęgi panującego, utwierdzała mit o jego boskim pochodzeniu i trwałości władzy także po śmierci, wyrażała ustaloną w starożytnym Egipcie hierarchię społeczną, której najwyższym szczeblem była absolutna władza faraonów.