Abu Simbel – świątynia Ramzesa II.
Okres Nowego Państwa był w dziejach starożytnego Egiptu okresem wielkiej potęgi politycznej i gospodarczej, wspaniałego rozkwitu kultury i sztuki. Na obszarze całego kraju powstały wówczas wspaniałe budowle, zwłaszcza świątynie i pałace. Ich płaskorzeźby i malowidła gloryfikują zwycięstwa faraonów.
Na terenie Nubii, w pobliżu dzisiejszej granicy egipsko-sudańskiej, w miejscowości Abu Simbel, znajduje się świątynia — jedno z najpiękniejszych dzieł architektury Nowego Państwa — której sława na całym świecie odżyła właśnie teraz, po przeszło trzech tysiącach lat. Wzniósł ją potężny monarcha XIX dynastii i sławny wojownik, żyjący w latach 1304-1237 Ramzes II. Jego czyny wojenne, pisarze i artyści wyraźnie, co prawda, wyolbrzymili (opisywane w literaturze i ukazywane w przedstawieniach plastycznych tamtych czasów zwycięstwo nad Hetytami pod Kadesz było w istocie klęską), ale pozostawione przezeń pomniki sztuki zwycięsko oparły się niszczącemu działaniu czasu i wzbudzają podziw miłośników przeszłości na całym świecie.
Świątynia Ramzesa II w Abu Simbel to budowla niezwykła. Właściwie można by mówić tylko o fasadzie frontowej i wnętrzu, resztę bowiem stanowi po prostu skała. Elewacja tej skalnej świątyni to wyciosana we wzgórzu, lekko pochylona płaszczyzna w kształcie trapezu, przypominająca pylony typowych świątyń egipskich. Po bokach wejścia, na masywnych cokołach, widnieją cztery identyczne posągi siedzącego faraona (po dwa z każdej strony), wsparte o ścianę elewacji. Gigantyczne posągi mają po 20 metrów wysokości. U nóg posągów — małe figurki członków rodziny królewskiej, wśród nich urodziwej małżonki Ramzesa — Nefertari. Nad posągami, na płaszczyźnie fasady-pylonu, biegną dekoracyjne, płaskorzeźbione fryzy. Wejście prowadzi do wielkiej sali o ośmiu słupach, z której z kolei przechodzi się do dwu następnych sal, wreszcie do właściwego sanktuarium. Tu, przy tylnej ścianie, umieszczono posągi czterech bóstw, wśród nich samego Ramzesa II jako boga. To na jego twarz – dzięki właściwej orientacji budowli — w każdą rocznicę objęcia tronu przez otwór wejściowy i wnętrza sal, padały pierwsze promienie wschodzącego słońca (świątynia została wzniesiona dla uczczenia trzydziestolecia panowania Ramzesa).
Światowy rozgłos w naszych czasach przyniosła świątyni akcja (pod patronatem UNESCO) jej przeniesienia — na wzgórze położone o 60 m wyżej — w związku z budową tamy asuańskiej, której wody musiałyby zalać bezcenny zabytek. Komitetowi ekspertów czuwających nad tym zadaniem przewodniczył światowej sławy archeolog — Polak Kazimierz Michałowski.