Rzym – Łuk Tytusa.

Łuki triumfalne są dziś dla nas już niemal symbolem rzymskiej architektury antycznej. Ich nazwa wzięła się od triumfów, czyli uroczystych wjazdów do stolicy imperium wodza ze zwycięską armią. Oczywiście, nie wszystkie z kilkuset zachowanych łuków z czasów rzymskich rzeczywiście służyły takim uroczystym wjazdom. Najczęściej stawiane były bądź to po fakcie, bądź po prostu dla uczczenia sławnego cezara czy jakiejś jego wyprawy wojennej. Pięknie ozdobione dekoracją rzeźbiarską, przydawały jednocześnie urody miastu.

Poszczególne łuki różniły się nie tylko formą i treścią dekoracji, ale także kształtem architektonicznym. Najprostszy w konstrukcji jest łuk jednoarkadowy czy, jak kto woli, jednoprzelotowy, z szerokim przejściem sklepionym półkolistą arkadą. Niektóre łuki, jak na przykład Septymiusza Sewera, mają trzy takie przejścia sklepione arkadowo, przy czym arkada środkowa jest wyższa i szersza. Inne łuki — poczwórne — miały dwa przejścia krzyżujące się wewnątrz bloku budowli, a więc cztery bramy-arkady.

Najsłynniejszym i chyba najpiękniejszym – mimo swej skromności, a może właśnie dzięki niej – spośród rzymskich łuków triumfalnych jest Łuk Tytusa wzniesiony za pewne po roku 81 (już po śmierci cesarza), dla uczczenia jego zwycięstwa nad Judeą i zburzenia, w 70 roku, Jerozolimy: Czworo boczną, szlachetną w proporcjach sylwetkę łuku przepruwa tylko jedna arkadowa brama pośrodku, zwieńczona gzymsem i wysoką prostą attyką. Osiem kolumn kompozytowych flankuje wszystkie naroża czworo bocznych słupów wspierających gzyms i attykę. Ściany w przejściu i podniebie łuku zdobią płaskorzeźby przedstawiające triumfalny pochód zwycięskich żołnierzy cesarza, niosących symbol żydowskiego państwa, siedmioramienny świecznik, i stół ofiarny — trofeum zrabowane w zburzonej świątyni jerozolimskiej. U samej góry widnieje apoteoza cesarza – wizerunek jego postaci unoszonej na skrzydłach orła.

Pierwotnie nad attyką górował odlany w brązie posąg Tytusa. Nie zachował się. Zbyt to cenny materiał i możliwy, po przetopieniu, do wielokrotnego zużytkowania… Zachował się natomiast, w pięknie obramionej płycinie na czołowej ścianie attyki, napis informujący o tym, że łuk wzniesiony został na cześć Tytusa z polecenia senatu rzymskiego Senatus Populusque Romanus Divo Tito Divi Vespasiani F. Vespasiano Augusto — Senat i Lud Rzymski Boskiemu Tytusowi Wespazjanowi cesarzowi synowi boskiego Wespazjana.