Beton kruszywowy
Beton kruszywowy jest to sztuczny kamień budowlany, będący stwardniałą mieszaniną cementu, wody i kruszywa (stanowiącego 70…90% objętości gotowego betonu kruszywowego). O czasie twardnienia mieszanki betonowej decyduje głównie rodzaj cementu, o wytrzymałości betonu na ściskanie — marka cementu i kształt ziaren kruszywa (większą wytrzymałość dają kruszywa łamane, o kształcie ziaren zbliżonych do brył foremnych), o urabialności mieszanki i szczelności betonu — wielkość ziaren kruszywa (mniejsze ziarna — większa urabialność, większe ziarna — większa odporność na działanie wody).
W zależności od gęstości wyróżnia się beton kruszywowy: lekki (300…1800 kg/m3), z kruszywem naturalnym lub sztucznym, o budowie porowatej (pumeks, wapień, żużel, gruz ceglany), oraz z kruszywem organicznym (trociny, paździerze) — stosowany na elementy betonowe i żelbetowe, na warstwy izolacyjne i bloki ścienne; zwykły (1800…2600 kg/m3), z kruszywem naturalnym o budowie ścisłej, łamanym lub otoczakowym (granit, gnejsy, porfiry) — stosowany na elementy konstrukcyjne budowli; ciężki (ponad 2600 kg/m3), z kruszywem specjalnym (np. baryty) — stosowane głównie w budownictwie przemysłowym, rzadko w budownictwie ogólnym.
W zależności od gwarantowanej wytrzymałości na ściskanie, osiąganej po 28 dniach twardnienia przy średniej dobowej temperaturze nie niższej niż 10°C, wyróżnia się 8 klas betonu kruszywowego lekkich (liczba po symbolu B oznacza wartość w MPa): B2,5; B5; B7,5; B10; B15; B20; B25; B30 oraz 11 klas betonu kruszywowego zwykłych: B7,5; B10; B12.5; B15; B17,5; B20; B25; B30; B35; B40; B50.
W celu zwiększenia wytrzymałości elementów konstrukcyjnych budowli stosuje się beton kruszywowy wzmacniany wkładkami stalowymi — żelbet.
W budownictwie indywidualnym najczęściej stosowane są betony kruszywowe klas niższych: lekki B7,5 (do konstrukcji betonowych) oraz zwykłe B10 i B15 (do konstrukcji żelbetowych) — otrzymywane z mieszanek.
Oprócz betonu kruszywowego wytwarzane są betony bezkruszywowe — komórkowe, o gęstości 450…950 kg/m3. Mają one drobnoporowatą budowę, uzyskiwaną dzięki specjalnym dodatkom; po dodaniu środków pianotwórczych otrzymuje się pianobetony, a po dodaniu proszku glinowego reagującego z substancjami alkalicznymi dodawanymi do wody zarobowej — gazobetony.
Cement – spoiwo hydrauliczne (wiążące pod wpływem wody), składnik zapraw budowlanych i betonów. W budownictwie ogólnym najszersze zastosowanie mac. portlandzki i jego pochodne (cement murarski) — otrzymywany przez zmielenie klinkieru (produkt wypalania mieszaniny wapienia i gliny) oraz dodanie niewielkiej ilości (2…4%) gipsu; cement hutniczy — mieszanina zmielonego żużla wielkopiecowego i klinkieru; cement wapienno-żużlowy— mieszanina zmielonego żużla i wapna hydratyzowanego (lub sproszkowanego wapna niegaszonego). Minimalna wytrzymałość na ściskanie w MPa, mierzona po 28 dniach od zarobienia cementu z wodą, określa markę cementu.
Produkowane są cementy o następujących markach:
cement portlandzki — 25, 35, 40, 45, 50, 55;
cement murarski — 15;
cement hutniczy — 25;
cement wapienno-żużlowy — 5,10,15.
Cement zwykły jest szary; wytwarzane są również odmiany cementów białych — I o białości min. 80%, II — min. 75%, III — min. 68% oraz cementy barwione.