Angkor – Angkor Wat.

Angkor – dawna stolica królestwa Khmerów – leży na północ od jeziora Tonie Sap w Kambodży. Ten unikalny w skali światowej kompleks pałaców, świątyń, basenów i kanałów (od końca XIX wieku do dziś, z przerwami, restaurowanych), zajmuje imponującą powierzchnię 100 km². Perłą wśród budowli zespołu jest jednak główna świątynia, pierwotnie poświęcona Wisznu, później użytkowana przez buddystów — Angkor Wat. Wzniesiono ją w XII wieku, za panowania króla Surjawarmana II. Nie jest wykluczone, że była ona zarazem monumentalnym grobowcem fundatora.

„Świątynia-góra” (na ilustracji- część centralna) zajmuje ogromny obszar na planie idealnego prostokąta o bokach 1000 x 1500 metrów. Zamykające kompleks zewnętrzne galerie symbolizowały konstrukcję budowy świata; biegnący wokół szeroki kanał wyobrażać miał ocean. Wejściowy portyk od zachodu ciągnie się na długości 100 m, prowadząc ku następnemu, wewnętrznemu prostokątowi galerii, wspinających się już wyżej i spiętych na narożach ozdobnymi wieżami. Pośrodku każdego boku tej wewnętrznej galerii i na narożach schody i portyki prowadzą na jeszcze wyższy poziom, ku centralnej części świątyni, opiętej również galerią na planie prostokąta, z czterema wieżami w każdym rogu. Stąd kryte galerie, schody i kolumnady prowadzą na wewnętrzne dziedzińce przylegające do głównego sanktuarium, piętrzącego się w kształcie ogromnej, misternie rzeźbionej wieży, wyrastającej 65 metrów nad poziom terenu.

Angkor Wat zachwyca nie tylko ogromem, ale i doskonałością konstrukcji, harmonią układu, zdobnością płaskorzeźb, które pokrywają na przestrzeni setek metrów wewnętrzne ściany galerii. W miarę zbliżania się ku centralnemu sanktuarium rozległe przestrzenie dziedzińców i ciągnące się jak gdyby w nieskończoność galerie maleją, zagęszcza się zabudowa, oszałamia bogactwo wystroju rzeźbiarskiego. Budowniczowie świątyni umieli znakomicie wykorzystać zjawisko stopniowego, rytmicznego potęgowania efektów wizualnych.

Sława budowli nie ustępuje kroku jej doskonałości architektonicznej i towarzyszy jej niemal od chwili wzniesienia. Na początku XV wieku świątynia i całe miasto zostają opuszczone; z czasem wchłania je dżungla. Około połowy XVI stulecia któryś z kolejnych monarchów khmerskich, polując na słonie w gęstwinach dżungli, odkrył niezwykłe miasto poprzedników i, zachwycony jego widokiem, postanowił osiąść tu na stałe. Niebawem do Kambodży napływają żeglarze i misjonarze europejscy. Dzięki nim sława Angkor dość wcześnie rozchodzi się po świecie. Pod koniec XVII wieku królowie khmerscy znów opuszczają Angkor, na zawsze, lecz składają tu jednak wizyty, by oddać cześć wspaniałej świątyni już nie tylko jako obiektowi kultu, ale jako pomnikowi sławy. Sławy żywej do dziś.